Józef Kozłowski "Las" "Vis" (ur. 19 marca 1910 r. w m. Demen na Łotwie, zm. 12 sierpnia 1949 r. w Warszawie) - żołnierz AK, WiN i NZW, komendant XVI Okręgu NZW, ofiara represji stalinowskich.
Był synem Michała i Teodozji z domu Jurkiewicz (Jurkjan). W latach 1931-1932 służył w 5. Pułku Piechoty Legionów w Wilnie w stopniu plutonowego. W okresie okupacji niemieckiej, od listopada 1943 r., w porozumieniu z władzami podziemnymi służył w kompanii polskiej przy tzw. Legionie Białoruskim, pełnił tu funkcję dowódcy drużyny w stopniu plutonowego. Dokonywał aktów sabotażu, nawiązał kontakt z oddziałami Gracjana Fróga "Szczerbca", a w październiku 1944 r., gdy Legion kierowano na front, wraz z drużyną przeszedł do oddziału ppor. Kazimierza Stefanowicza "Asa", który obozował w okolicach miejscowości Wach w powiecie ostrołęckim.
Po zakończeniu wojny wstąpił do Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość", a na jesieni 1945 r. przeszedł do Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, kolejno jako dowódca drużyny, kompanii, od 1947 r. szef Pogotowia Akcji Specjalnej w powiecie ostrołęckim, wreszcie komendant XVI Okręgu NZW kryptonim "Orzeł". Nosił pseudonimy "Las" i "Vis". Zorganizował akcje na posterunki MO i siedziby PUBP w powiatach: Ciechanów, Kolno, Maków Mazowiecki, Ostrołęka, Przasnysz i Szczytno. M. in. 10 czerwca 1945 r. połączone patrole Walentego Deptuły "Tybinki" i Józefa Kozłowskiego "Lasa" rozbiły posterunek MO w Zarębach, w lipcu tegoż roku oddział "Lasa" rozbroił posterunki MO w Jednorożcu, Chorzelach i Baranowie, w sierpniu - posterunek MO w Zdziwoju Starym. 15 stycznia 1946 r. oddział PAS NZW "Lasa" pod osobistą komendą kpt. Zbigniewa Kuleszy "Młota" rozbił placówkę UB i posterunek MO w Chorzelach oraz posterunek MO w Zarębach. 7/8 września 1946 r. oddziały PAS NZW, dowodzone przez "Młota" i "Lasa" przedarły się po akcji w Krasińcu przez obławy KBW w rejonie Lipy oraz Pogorzeli i Słabogóry. 11 listopada tegoż roku oddziały PAS NZW dowodzone przez "Lasa" pod osobistą komendą kpt. "Młota" wykonały na szosie Chorzele-Wielbark zasadzkę na grupę operacyjną PUBP i MO w Przasnyszu. Na rozkaz "Lasa" patrole "Romana" i "Roja" rozbroiły 4 kwietniu 1947 r. posterunek MO w Karwaczu, a patrol Eugeniusza Lipińskiego "Mrówki" 10 grudnia tegoż roku rozbroił posterunek MO w Krzynowłodze Małej. Oddziały NZW "Lasa" staczały potyczki z jednostkami LWP i Armii Czerwonej, wykonywały wyroki na konfidentach UB, karały chłostą i strzyżeniem na zero. "Las" w tych działaniach był sprawiedliwy, często puszczał wolno wziętych do niewoli żołnierzy i milicjantów. Dowodził obroną bunkra w lesie koło wsi Gleba w gminie Kadzidło, stoczonego 25 czerwca 1948 r. W obławie na "Lasa" uczestniczyło półtora tysiąca żołnierzy KBW oraz funkcjonariuszy UB i MO. Po kilkugodzinnej walce bunkier został zdobyty, a sam dowódca ujęty.
Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie 29 kwietnia 1949 na sesji wyjazdowej w Ostrołęce i pokazowej rozprawie skazał Kozłowskiego i jego trzech towarzyszy walki: Czesława Kanię, Piotra Macuka i Bolesława Szyszkę na karę śmierci. Naczelny Sąd Wojskowy 19 lipca 1949 r. wyrok ten utrzymał w mocy. Bierut nie skorzystał z prawa łaski i 12 sierpnia czterech żołnierzy NZW zostało straconych w więzieniu mokotowskim. "Las" został pochowany na tzw. Łączce, na Cmentarzu Powązkowskim. Instytut Pamięci Narodowej 1 marca 2015 r. potwierdził identyfikację szczątków Józefa Kozłowskiego.
Jego imieniem nazwano ulicę w Ostrołęce. W filmie Jerzego Zalewskiego "Historia Roja" (2016) postać "Lasa" odtwarzał Jerzy Światłoń.

BIBLIOGRAFIA
1. Jacek Karczewski, Śladami Niezłomnych, Warszawa 2018, s. 140-147.
2. Kazimierz Krajewski, Kalendarium działań zbrojnych podziemia niepodległościowego na terenie powiatu Ostrołęka (XII 1944-XII 1954), [w:] Mazowsze i Podlasie w ogniu 1944-1956. Powiat Ostrołęka. Materiały z sesji naukowej "Powiat Ostrołęka w pierwszej dekadzie rządów komunistycznych" zorganizowanej 23 października 2008 r. przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie i Prezydenta Ostrołęki, Warszawa 2009, s. 169, 174, 195, 199, 205, 217, 223-224.
3. Tadeusz Swat, "...Przed Bogiem i historią". Księga ofiar komunistycznego reżimu w Polsce lat 1944-1956. Mazowsze, Warszawa 2003, s. 92-93.