Eugeniusz Lipiński "Mrówka"

Eugeniusz Lipiński "Mrówka" (ur. 3 lutego 1919 r. we wsi Budne Sowięta gm. Baranowo, w ówczesnym powiecie przasnyskim, zm. 15 października 1949 r. pod wsią Olszewka) - żołnierz ZWZ-AK i NZW.
Ukończył 7 klas szkoły powszechnej i szkołę rolniczą. Działalność konspiracyjną podjął w styczniu 1940 r. w lokalnej grupie niepodległościowej. W 1941 r. został zaprzysiężony w ZWZ w Obwodzie Przasnysz (następnie AK). Początkowo pełnił funkcję łącznika. Zagrożony zdekonspirowaniem przedostał się na teren Generalnego Gubernatorstwa. Tam został włączony do pionu wywiadowczego. W styczniu 1944 r. został ujęty przez żandarmerię jako uchylający się od pracy przymusowej. Wywieziony na roboty na obszar Prus Wschodnich, uciekł, a ponownie zatrzymany, został uwięziony w obozie karnym w Działdowie. 1 sierpnia 1944 r. dokonał brawurowej ucieczki z obozu. Powrócił w rodzinne strony i wstąpił do oddziału partyzanckiego AK (prawdopodobnie do "Łowców"). W służbie czynnej pozostawał do 13 listopada 1944 r., kiedy to zwolniono go ze względu na stan zdrowia. Po wyzdrowieniu powrócił do służby w szeregach konspiracji.
W maju 1945 r. Lipiński został mianowany dowódcą terenowej grupy samoobrony, na czele której wykonał kilka akcji, głównie w powiecie ostrołęckim. Przejściowo znalazł się wówczas w rękach "bezpieki", jednak i tym razem udało mu się odzyskać wolność. 22 czerwca 1946 r. wstąpił do oddziału NZW podległego Komendzie Powiatu Ostrołęka krypt. "Orawa", wziął udział w kilku operacjach bojowych (m.in. opanowanie Krasnosielca 28 czerwca 1946 r.). W 1947 r. podporządkował się nowej Komendzie XVI Okręgu NZW (krypt. "Orzeł"), otrzymując przydział do oddziału partyzanckiego Pogotowia Akcji Specjalnej Komendy Obwodu NZW "Mściciel". 10 grudnia 1947 r., działając na rozkaz Józefa Kozłowskiego "Lasa" patrol "Mrówki" rozbroił posterunek MO w Krzynowłodze Małej. 1 czerwca 1948 r. powierzono Lipińskiemu funkcję dowódcy jednej z trzech drużyn (liczyła ona około 6 żołnierzy). Po rozbiciu 24 czerwca 1948 r. sztabu XVI Okręgu NZW kontynuował działalność w ramach okręgu krypt. "Tęcza". Awansowano go wówczas do stopnia sierżanta, wyznaczając na stanowisko komendanta powiatu NZW o krypt. "Wiosna", który obejmował północną część powiatu przasnyskiego. "Mrówka" dowodził też niedużym patrolem partyzanckim, liczącym 6 żołnierzy.
Do większych działań wykonanych przez Eugeniusza Lipińskiego w tym czasie należy zaliczyć akcję w Węgrzynowie 14 listopada 1948 r. oraz rozbrojenie 3 grudnia 1948 r. posterunku MO w Pęczkach. Poległ pod wsią Olszewka w obławie KBW. Jego patrol został zlokalizowany dzięki agenturze UBP. Wraz z "Mrówką" zginęli w walce jego żołnierze: Stanisław Radomski "Kula", Alfred Gadomski "Kajdan", Stanisław Garliński "Cichy" i N.N. "Lis". Miejsce pochówku zabitych partyzantów do dziś pozostaje nieznane. Eugeniusz Lipiński upamiętniony został na tablicy pamiątkowej w kruchcie kościoła pw. Wniebowzięcia NMP w Przasnyszu.

BIBLIOGRAFIA
1. Biogram Eugeniusza Lipińskiego na stronie Wilcze Tropy: https://wilczetropy.ipn.gov.pl/wt/biogramy/13400,Eugeniusz-Lipinski-Mrowka.html.
2. Mazowsze i Podlasie w ogniu 1944-1956. Powiat Ostrołęka. Materiały z sesji naukowej Powiat Ostrołęka w pierwszej dekadzie rządów komunistycznych zorganizowanej 23 października 2008 r. przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie i Prezydenta Ostrołęki, Warszawa 2008, s. 217,