Henryk Artur Zbigniew Chądzyński, ps. Ludwik Biały (ur. 21 maja 1836 r. w Płocku, zm. ok. 1888 r.) – prawnik, ziemianin, powstaniec z 1863 r. 

Syn Jana Neopmucena i Balbiny z Myśliborskich. Ojciec (1813-1868) był pracownikiem sądownictwa  w Płocku oraz w innych miastach, autorem rozpraw historycznych. Zygmunt po ukończeniu szkół średnich w Sandomierzu i Płocku, w l. 1856-1859 przebywał w Trutowie k. Lipna, gdzie w majątku wuja Tymoteusza Myśliborskiego odbywał praktykę rolniczą. Podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1860 r. aplikował w sądach w Warszawie i Piotrkowie Trybunalskim. Związał się z ruchem patriotycznym. W 1861 r. zamieszkał w Warszawie, gdzie podjął pracę w sądzie poprawczym. Zawarł znajomość z Oskarem Awejde, który później został członkiem Centralnego Komitetu Narodowego. W styczniu 1863 r. wraz z Zygmuntem Padlewskim został skierowany do Płocka, żeby wzniecić powstanie. Od 28 stycznia do 27 marca był naczelnikiem cywilnym powiatu pułtuskiego, następnie, do 11 czerwca  był pomocnikiem komisarza rządowego powiatu płockiego.  Brał udział w ataku na Płock (23 stycznia), Maków Mazowiecki (2 lutego), w bitwach pod Przetyczą (26 lutego) i Radzanowem (21 marca). W liście do Tomasza Kolbego opisał postawę dziedzica Pawłowa Telesfora Dziedzickiego, który odmówił dostarczenia mu podwody. Pośrednio przyczyniło się to do skazania Dziedzickiego na śmierć przez sąd wojenny. W poglądach Chądzyński był radykalnym demokratą. Przedłożył propozycję zorganizowania Straży Narodowej Bezpieczeństwa Publicznego, która spotkała się z akceptacją Rządu Narodowego. Był to rodzaj żandarmerii narodowej, która na terenie województwa płockiego liczyła ok. 600 osób. Od 11 czerwca do 4 października 1863 r. Chądzyński pełnił funkcję Komisarza Rządowego. W powstaniu styczniowym uczestniczył również  jego ojciec i brat Edward. Po upadku powstania opuścił kraj. Przebywał w Dreźnie, potem w Paryżu. W stolicy Francji napisał „Wspomnienia powstańca z lat 1861-63”, ważne świadectwo o przebiegu powstania na północnym Mazowszu, wydane drukiem w 1963 r. Zmarł w swoim majątku Sztandarówka pod Lwowem.

BIBLIOGRAFIA

Alfred Borkowski, Piotr Kaszubowski, Przasnyskie portrety. Część druga, Przasnysz – Ciechanów 2008, s. 22. 

Geneteka. Genealogiczna kartoteka – baza urodzeń, małżeństw i zgonów: https://geneteka.genealodzy.pl/.

Andrzej Jerzy Papierowski, Jerzy Stefański, Płocczanie znani i nieznani. Słownik biograficzny, Płock 2002, s. 89.