Maria Kaczyńska

Maria Kaczyńska (ur. 8 czerwca 1907 r. w Przasnyszu, zm. 17 grudnia 1942 r. tamże) – pocztowiec, nauczycielka tajnego nauczania, członek ZWZ-AK.
Pochodziła z rodziny rolniczej. Była córką Ignacego i Konstancji z Sentowskich. Ukończyła Gimnazjum Koedukacyjne w Przasnyszu, jako jedna z pierwszych absolwentek otrzymała maturę w 1928 r. Studiowała przez trzy lata polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Z powodów trudności finansowych studia przerwała. Podjęła pracę naczelnika Urzędu Pocztowego w Czernicach Borowych. Przed wybuchem wojny pracowała - również na poczcie - w Piotrkowie Trybunalskim.
W czasie okupacji hitlerowskiej mieszkała w Przasnyszu ze swym ojcem. Latem 1940 r. zajmowała się tajnym nauczaniem młodzieży. W domu rodzinnym uczyła dwa komplety dzieci starszych i młodszych. W Obwodzie AK kierowała komórką Biura Informacji i Propagandy w Obwodzie AK. Aresztowana 22 sierpnia 1942 r., miała przy sobie materiały wybuchowe. Więziona była w Ciechanowie, następnie w Płocku. 13 listopada 1942 r. przewieziona została do niemieckiego obozu koncentracyjnego Soldau w Działdowie, tam sądzona i skazana 4 grudnia 1942 r. na karę śmierci. Powieszona w publicznej egzekucji na rynku przasnyskim 17 grudnia 1942 r. Razem z nią zginęli: Marian Arct "Luty", Zenon Kiembrowski "Konrad", Władysław Otłowski "Woyna" i Edmund Zdanowski "Max".
Spoczywa w zbiorowym grobie na cmentarzu parafialnym w Przasnyszu. 9 maja 1972 r. w miejscu straceń na przasnyskim rynku odsłonięto granitowy pomnik z tablicą upamiętniającą 5 powieszonych członków sztabu ZWZ-AK. Pozostawiła pamiętnik spisany w latach 1926-1933 (rękopis w zbiorach rodziny autorki).
BIBLIOGRAFIA
1. Alfred Borkowski, Piotr Kaszubowski, Przasnyskie portrety. Część trzecia, Przasnysz-Ciechanów 2009, s. 33.
2. Aleksander Drwęcki, Związek Walki Zbrojnej i Armia Krajowa w Przasnyskim, Przasnysz 2009, s. 30.
3. Stanisław Pajka, Słownik Biograficzny Kurpiowszczyzny XX wieku, Kadzidło 20008, s. 408.
4. Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Maria_Kaczyńska_(1907-1942).
5. Elżbieta Zielińska, Wpisani w historię. Słownik biograficzny województwa ostrołęckiego, Ostrołęka 1990, s. 77.