Stefan Cielecki "Orlik"

Władysław Stefan Cielecki (ur. 23 lipca 1833 r. w Warszawie – zm. 14 listopada 1863 r. w Przasnyszu) – ziemianin, właściciel majątku Gorzechowo niedaleko Płocka, powstaniec styczniowy.
Był synem Feliksa Cieleckiego herbu Zaremba – właściciela dóbr Sójki k. Kutna i Franciszki z Zawiszów herbu Przerowa. Miał braci Władysława i Zdzisława oraz siostrę Jadwigę. Dorastał we Francji. Był związany ze środowiskami Wielkiej Emigracji 1831 r. i sekty moralno-religijnej Andrzeja Towiańskiego, do której należeli m. in. Juliusz Słowacki i Adam Mickiewicz.
Wg pamiętnikarki Stefanii Moszyńskiej z domu Cieleckiej, cytowanej przez Magdalenę Łukomską, autorkę opracowania „Dwór w Sójkach i jego mieszkańcy” (Kraków 2016) Cielecki był wcześniej w nowicjacie u trapistów, czyli cystersów - zapewne w ich opactwie Le Trappe w południowej Francji. Nie wytrzymał niezwykle surowej reguły tego zakonu i opuścił zakonne zgromadzenie. Udał się do Neapolu i został adiutantem króla Ferdynanda II, ale niebawem został żuawem papieskim, czyli żołnierzem lekkiej piechoty mającej chronić państwo kościelne. Zaręczył się także wg Moszyńskiej z bratanicą kardynała Antoniego Tosti.
W 1863 r. powrócił z zagranicy, aby wziąć udział w insurekcji styczniowej. Sformował oddział powstańczy w Mławskiem, wszedł pod komendę Jaskołowskiego, następnie podporządkował się majorowi Leneizo. Walczył pod Chromakowem (10 sierpnia), Galuminem (10 października) i Osówką (14 października), gdzie został ranny i pojmany. Był wówczas majorem z nominacji centralnych władz powstańczych. Uwięziony w twierdzy modlińskiej, został 14 listopada 1863 r. rozstrzelany w Przasnyszu. Rosjanie wybrali zapewne to miasto na egzekucję Cieleckiego, aby zastraszyć ostatnich powstańców w powiecie przasnyskim, którzy jeszcze walczyli na tym terenie z zaborcą.
Ciało Orlika pochowano na miejscu kaźni, a przasnyszanie umieścili tutaj drewniany krzyż, który dotrwał do lat 70. XX w. Niedaleko stąd przy ob. ul. Orlika odsłonięty został w 1983 jego pomnik, a od pseudonimu Cieleckiego pochodzi zwyczajowa nazwa największego osiedla mieszkaniowego w Przasnyszu. Szczątki Orlika ekshumowano i pogrzebano uroczyście w 1919 na miejscowym cmentarzu, gdzie ostatecznie ok. 1935 spoczęły one w kaplicy-mauzoleum walki o niepodległość, razem ze szczątkami innego dowódcy powstańczego – Palemona Nowickiego.
Stefan Cielecki bywa błędnie identyfikowany z Władysławem Cieleckim, zmarłym w 1897 r. w Odessie oraz z Edmundem, rannym w bitwie pod Komorowem i zmarłym w szpitalu 19 czerwca 1863 r.

BIBLIOGRAFIA
1. Mariusz Bondarczuk, Nieznane wcielenia „Orlika” – patrona największego przasnyskiego osiedla. 
2. Mariusz Bondarczuk, Życie po przasnysku: Orlik – bohater nieznany.
4. Adam Letwak, Cielecki Stefan, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 4: Chwalczewski Jerzy – Dąbrowski Ignacy, Kraków 1938, s. 46.
5. Andrzej Jerzy Papierowski, Jerzy Stefański, Płocczanie znani i nieznani. Słownik biograficzny. Tom drugi, Płock 2007, s. 98.
6. Elżbieta Zielińska, Wpisani w historię. Słownik biograficzny województwa ostrołęckiego, Ostrołęka 1990, s. 40.