Maciej Ruszczyński

Maciej Ruszczyński (ur. 24 lutego 1940 r. w Przasnyszu, zm. 27 stycznia 2017 r. we Wrocławiu) - działacz antykomunistycznej opozycji w PRL, mechanik.
Był synem handlowca, Franciszka Ruszczyńskiego i Eugenii z Borkowskich. Ukończył Technikum Budowy Maszyn Górniczych w Wałbrzychu (1958). Od 1958 do 1960 r. był mechanikiem w Koksowni Wałbrzych. W latach 1960-1962 odbywał zasadniczą służbę wojskową. W latach 1962-1965 był zatrudniony jako mechanik w Przedsiębiorstwie Montażowo-Budowlanym w Wałbrzychu, od 1965 do 1970 r. w Przedsiębiorstwie Remontowo–Budowlanym tamże. W latach 1970-1975 pracował jako mechanik w Fabryce Stolarki Budowlanej Stolbud we Wrocławiu, od 1975 r. w WSK-PZL Hydral tamże. Jako uczeń przez kilka tygodni był członkiem ZHP. W proteście przeciw indoktrynacji komunistycznej publicznie podarł legitymację harcerską. W 1976 r. nawiązał kontakt z wrocławską grupą Tadeusza Jandziszaka, późniejszego działacza KPN. Od 1977 r. był kolporterem, a od 1978 r. drukarzem wydawnictw niezależnych. Od 1979 r. współpracował z redakcją „Biuletynu Dolnośląskiego”. W tym samym roku został członkiem Konfederacji Polski Niepodległej. Wiosną 1980 r. był drukarzem i kolporterem ulotek wzywających do bojkotu wyborów.
Od września 1980 r. należał do NSZZ "Solidarność". Był Przewodniczącym Komisji Zakładowej w PZL Hydral, był też członkiem Regionalnego Zespołu Komitetu Obrony Więzionych za przekonania. W zakładzie prowadził szkolenia drukarskie, był organizatorem we Wrocławiu marszu w obronie więźniów politycznych. Wiosną 1981 r. jako delegat Zarządu Regionu NSZZ "Solidarność" Dolny Śląsk uczestniczył w strajku chłopskim i głodówkach w Ustrzykach Dolnych i Rzeszowie.
W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. został internowany w Ośrodku Odosobnienia we Wrocławiu, od 24 grudnia 1981 r. przetrzymywany w Grodkowie. 31 grudnia 1981 r., w czasie protestu internowanych został pobity, wskutek czego wywiązał się żółtaczka. 7 stycznia 1982 r. przewieziony został do szpitala przy ul. Piwnej we Wrocławiu, gdzie przebywał do marca tegoż roku. W kwietniu 1982 r. został zwolniony z pracy. Od tego czasu był organizatorem skrzynek kontaktowych i siatki kolportażu. Od czerwca 1982 r. należał do "Solidarności Walczącej".  Początkowo współpracował głównie z Wacławem Kalinowskim, potem z Mirosławą i Iwoną Kondratowicz, Jerzym i Aurelią Lemańskimi, a po wyjeździe do Krakowa z miedzy innymi z Piotrem Hlebowiczem i Elżbietą Ziemniak. był uczestnikiem większości demonstracji we Wrocławiu. Od września 1982 do czerwca 1985 r. pracował jako mechanik w GS w Długołęce k. Wrocławia. 8 czerwca 1984 r. został aresztowany i uwięziony w Areszcie Śledczym WUSW we Wrocławiu; przez 2 tygodnie prowadził głodówkę. 27 lipca 1984 r. został zwolniony na mocy amnestii, po czym zatrzymany przez MO i wraz z Pawłem Falickim przewieziony został do Szpitala Psychiatrycznego w Lubiążu. Domagając się zwolnienia, do 4 sierpnia 1984 r. prowadził głodówkę. W 1986 r. był uczestnikiem głodówek w Krakowie-Bieżanowie (organizowanej przez Annę Walentynowicz) i Głogowcu koło Kutna. Po kolejnym zwolnieniu z pracy przeprowadził się do Krakowa, gdzie został zatrudniony w Krakowskiej Wytwórni Lalek. Od 1985 r. współpracował z organizacją Niepodległość. W 1985 r. był współtwórcą Polskiej Partii Niepodległościowej, działał w Autonomicznym Wydziale Wschodnim "Solidarności Walczącej". Od 1988 r. był współpracownik pisma „Vade-Mecum”.
Od 1990 r. wyjeżdżał do ZSRS i nawiązywał kontakty ze środowiskami polonijnymi, niepodległościowymi i opozycyjnymi. Od 1988 do 1992 r. współpracował z ruchami niepodległościowymi, m.in. Litwy, Łotwy, Estonii, Białorusi, Kazachstanu, Armenii, Czeczenii, Jakucji, Ukrainy, Mołdawii, w różnych regionach Syberii i wśród Tatarów krymskich. Dostarczał sprzęt poligraficzny i prowadził szkolenia drukarskie, m.in. dla opozycjonistów Gruzji i krajów bałtyckich. Od 1990 r. przebywał na rencie. W 2014 r. uczestniczył w protestach przeciwko napaści Rosji na Ukrainę. Zmarł na zawał serca. Pochowany został na wrocławskim cmentarzu przy ul. Kiełczowskiej.
Maciej Ruszczyński był trzykrotnie żonaty. W 1960 r. poślubił w Wałbrzychu Gertrudę Hetmańczyk (małżonkowie rozwiedli się w 1974 r.). W 1976 r. ożenił się w Oleśnicy z Eugenią Krzysztofiak (zmarła w 1985 r.). Po raz trzeci stanął na ślubnym kobiercu w 1986 r., kiedy to w Krakowie poślubił Elżbietę Polonek. Miał córkę Jolantę.
Odznaczony został Medalem Orderu "Za zasługi dla Litwy". W 2018 r. uhonorowano go pośmiertnie Krzyżem Wolności i Solidarności. W związku z organizacją wystawy "Przasnysz solidarny" w 2010 r. Maciej Ruszczyński przekazał do muzeum w Przasnyszu kilka fotografii.
BIBLIOGRAFIA
1. Artur Adamski, Encyklopedia Solidarności: Maciej Ruszczyński: https://www.encysol/wiki/Maciej_Ruszczyński.
2. Piotr Hlebowicz, Maciej Ruszczyński 1940-2017. Nagle Go zabrakło. 28 stycznia kolejny zawał serca przerwał życie naszego przyjaciela: https://wnet.fm/kurier/maciej-ruszczynski-1940-2017-nagle-go-zabraklo-28-stycznia-kolejny-zawal-serca-przerwal-zycie-naszego-przyjaciela/.
3. Piotr Kaszubowski, W 35. rocznicę zamachu na wolność, "Tygodnik Przasnyski", nr 50 z 13.12.2016 r., s. 23.
4. Piotr Lisiewicz, Zmarł Maciej Ruszczyński. Za komuny bity, zwalniany z pracy i więziony w psychiatryku: https://niezalezna.pl/93190-zmarl-maciej-ruszczynski-za-komuny-bity-zwalniany-z-pracy-i-wieziony-w-psychiatryku.